Το αρχαίο ελληνικό επίγραμμα -το δηλοί άλλωστε η λέξη- προέκυψε από την επιγραφή. Από την επιγραφή που χάραζαν οι αρχαίοι Έλληνες στους τάφους των νεκρών, στους τύμβους των πεσόντων, στα βάθρα των καλλιτεχνικών έργων. Στην αρχή η επιγραφή δεν περιελάμβανε παρά μερικά απλά στοιχεία: Το όνομα του θανόντος, τα ονόματα των πεσόντων, το όνομα του θεού ή του ήρωα που απεικόνιζε το καλλιτεχνικό έργο. Με την πάροδο του χρόνου η επιγραφή εμπλουτίζεται. Περιλαμβάνει και εγκώμια για τους θανόντες, επαίνους για τους πεσόντες, λόγους εξυμνητικούς για τους θεούς ή ήρωες που απεικονίζουν τα έργα των καλλιτεχνών. Ακόμη και κάτι άλλο. Οι συνθέτες των επιγραφών δεν χρησιμοποιούν πλέον τον πεζό λόγο, αλλά τον έμμετρο. Συνήθως το ελεγειακό δίστιχο, που συντίθεται, όπως είναι γνωστό, από έναν εξάμετρο κι έναν πεντάμετρο. Τέλος κατά τον 6ον αιώνα προ Χριστού θα συντελεσθεί μια βασική αλλαγή. Η επιγραφή δεν συντάσσεται για να χαραχθεί οπωσδήποτε. Προορίζεται, μάλλον, να αποτυπωθεί και να γραφεί στον πάπυρο. Και κατόπιν, να απαγγελθεί με συνοδεία μουσικής ή επιτέλους απλώς να "αναγνωσθεί" καθώς και τα άλλα είδη του ποιητικού λόγου.
Το Stein-epigramm (Λίθος-επίγραμμα) μεταβάλλεται, δηλαδή, σε Buch-epigramm (Βιβλίο-επίγραμμα), όπως λέγει ο διάσημος Γερμανός φιλόλογος Beckby. Έτσι, με τον τρόπον αυτό, αναδύεται ένα νέο φιλολογικό, ποιητικό είδος. Αυτόνομο, ανεξάρτητο, αυτοτελές: Το αρχαίο ελληνικό επίγραμμα. Αυτή η "μικρογραφία" του ποιητικού λόγου, αυτό το κομψοτέχνημα της αρχαίας ελληνικής φιλολογίας. Το αρχαίο ελληνικό επίγραμμα θα ήταν δυνατόν να ορισθεί: Είναι μια βραχύλογη ποιητική σύνθεση που σκοπόν έχει να διαιωνίσει τη μνήμη ενός ψυχικού ή Ιστορικού συμβάντος ή ενός φαινομένου του εξωτερικού κόσμου. Ακόμη ευρύτερα: Είναι η απόδοση μιας φευγαλέας εντύπωσης, είναι η λάμψη ενός συναισθήματος ή μαρμαρυγή ενός στοχασμού.
Αν όλα τα είδη του ποιητικού λόγου γεννήθηκαν στην Αρχαία Ελλάδα, ήταν φυσικό να γεννηθεί και το επίγραμμα. Και τούτο γιατί το επίγραμμα είναι ακριβώς το φιλολογικό εκείνο είδος, που, κατ' εξοχήν, περικλείει την πεμπτουσία του αρχαίου ελληνικού πνεύματος.

Για τον συγγραφέα:

Ο Βασ. Ι. Λαζανάς γεννήθηκε στην Κόρινθο το 1918. Πτυχιούχος της Νομικής Σχολής του Πανεπιστημίου Αθηνών και Διδάκτωρ της Φιλοσοφικής Σχολής του Πανεπιστημίου του Tübingen. Διετέλεσε Διευθυντής του Εθνικού Ιδρύματος Προστασίας Κωφαλάλων και επιθεωρητής του Υπουργείου Υγείας και Πρόνοιας. Ποιητής, δοκιμιογράφος, κριτικός και μελετητής της αρχαίας ελληνικής, λατινικής και γερμανικής κλασικής φιλολογίας. Διακρίσεις: 1. Έπαινος της Ακαδημίας Αθηνών (28.12.1972), 2. Βραβείο της Ακαδημίας Αθηνών (28.12.1973), 3. Πρώτο κρατικό βιβλίο λογοτεχνίας (1985), 4. Χρυσό μετάλλιο πόλεως Κορίνθου (1982).